Onder de verwijzing naar het pdf >>> rapport in het kort
De jodiuminname van de Nederlandse bevolking na verdere zoutverlaging in brood
M. Geurts | J. Verkaik-Kloosterman
© RIVM 2014-0054
Delen uit deze publicatie mogen worden overgenomen op voorwaarde van bronvermelding:
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de titel van de publicatie en het jaar van uitgave.
Publiekssamenvatting
Nederlanders tussen 7 en 69 jaar krijgen over het algemeen voldoende jodium binnen.
Doordat brood een belangrijke bron van jodium is, krijgen mensen die weinig brood eten mogelijk te weinig jodium binnen.
Mensen die maximaal 1 snee brood per dag eten, krijgen gemiddeld 35 tot 40 procent minder jodium binnen dan mensen die minstens 4 sneden brood per dag eten.
Jodium is van belang voor een normale groei en ontwikkeling en voor een goede stofwisseling.
Een tekort aan jodium kan de werking van de schildklier verstoren.
Tijdens de zwangerschap en in de eerste levensjaren kan een tekort aan jodium een verminderde cognitieve ontwikkeling veroorzaken.
Door de toevoeging van gejodeerd bakkerszout is brood een belangrijke bron van jodium in Nederland.
Sinds 2009 is de hoeveelheid zout in brood een aantal keer verlaagd in verband met de inspanningen om het productaanbod gezonder
te maken.
Op verzoek van het ministerie van VWS heeft het RIVM berekend wat het effect van deze verlaging is op de jodiuminname in de Nederlandse
bevolking en twee mogelijke risicogroepen.
Mensen die brood zonder gejodeerd (bakkers)zout consumeren, zoals een deel van het biologische brood of het zelfgebakken brood, zijn mogelijk een risicogroep om te weinig jodium binnen te krijgen.
Het is onbekend of deze personen via andere voedingsmiddelen hun jodiuminname op peil houden.
De huidige gegevens over de Nederlandse voedselconsumptie geven namelijk geen inzicht in de mate waarin mensen brood zonder gejodeerd zout consumeren, en dus ook niet in het voedingspatroon van deze consumenten.
Zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven hebben meer jodium nodig in vergelijking met vrouwen van dezelfde leeftijd.
Er is onvoldoende bekend over het voedingspatroon van zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven in Nederland.
Gezien de effecten van onvoldoende jodium op het (ongeboren) kind is het van belang om inzicht te krijgen in de jodiumstatus van deze vrouwen en in hun voedingsgewoonten.
Trefwoorden:
Jodium, zout, biologisch, voedselconsumptiepeiling, gebruikelijke inname.
Inhoudsopgave
Samenvatting - 9
1 Inleiding - 11
2 Methoden - 13
2.1 Onderzoekspopulatie - 13
2.2 Voedingsnavraag - 13
2.3 Jodiumgehalte in voedingsmiddelen en supplementen - 13
2.4 Gebruikelijke totale jodiuminname in de Nederlandse bevolking - 14
2.5 Evaluatie van de gebruikelijke jodiuminname - 16
2.6 Risicogroepen broodconsumptie - 17
2.6.1 Mate van broodconsumptie - 17
2.6.2 Scenario-studie: Brood bereid zonder gejodeerd zout - 18
3 Resultaten - 19
3.1 Gebruikelijke jodiuminname in de Nederlandse bevolking - 19
3.2 Risicogroepen - 19
3.2.1 Mate van broodconsumptie - 19
3.2.2 Scenario-studie: brood zonder gejodeerd zout - 20
4 Discussie - 25
4.1 Vergelijking met eerder onderzoek - 25
4.2 Risicogroepen - 26
4.2.1 Scenario-studie: brood zonder gejodeerd zout - 26
4.2.2 Zwangere vrouwen - 27
4.2.2 Zwangere vrouwen
Tijdens de zwangerschap is de jodiumbehoefte verhoogd door een hogere productie van het schildklierhormoon bij de moeder;
een hoger jodiumverlies via de nieren; en de jodiumbehoefte van de foetus voor het produceren van het schildklierhormoon [29].
Ernstige jodiumdeficiëntie komt in westerse landen
weinig voor [2], maar recente studies uit verschillende Europese landen vonden
wel een lichte tot matige jodiumdeficiëntie of te lage jodiuminname bij zwangere
vrouwen [30-32]. In zowel UK als Australië is recent een associatie gevonden
tussen milde jodiumdeficiëntie van de moeder tijdens de zwangerschap en
lagere cognitieve prestaties van het kind [13, 31]. Beide landen worden door
WHO geclassificeerd als mild-tot-matig jodiumdeficiënt [32]. Soortgelijk verband
is ook onderzocht in Nederland, waarbij gebruik werd gemaakt van gegevens uit
2002-2006 [33]. De jodiumstatus van zwangere vrouwen was destijds
voldoende. Er werd geen associatie gevonden met cognitie van het kind, de
auteurs noemen enkele mogelijke oorzaken: het geringe aantal vrouwen met
een lage jodiumstatus, methodologische issues doordat er maar een enkele
spoturine is gemeten, of gebrek aan jodium heeft met name effect op andere
maten van cognitie dan die gemeten zijn in deze studie. De jodiuminname was
in 2002-2006, door wijzigingen in wet- en regelgeving, hoger dan de huidige
inname [7]. Zie verder het rapport
4.2.3 Jonge kinderen - 28
4.3 Evaluatie jodiuminname - 29
4.4 Zout- en jodiumconcentratie in voedingsmiddelen - 29
4.5 Het rekenmodel - 30
4.6 Aandachtspunten en aanbevelingen - 31
4.7 Conclusie - 32
5 Literatuur - 33
6 Bijlage 1 - 37
Volledig rapport:
http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2014-0054.pdf
Rapport in het kort
Nederlanders tussen 7 en 69 jaar krijgen over het algemeen voldoende jodium binnen. Doordat brood een belangrijke bron van jodium is, krijgen mensen die weinig brood eten mogelijk te weinig jodium binnen. Mensen die maximaal 1 snee brood per dag eten, krijgen gemiddeld 35 tot 40 procent minder jodium binnen dan mensen die minstens 4 sneden brood per dag eten.
Jodium is van belang voor een normale groei en ontwikkeling en voor een goede stofwisseling. Een tekort aan jodium kan de werking van de schildklier verstoren. Tijdens de zwangerschap en in de eerste levensjaren kan een tekort aan jodium een verminderde cognitieve ontwikkeling veroorzaken.
Door de toevoeging van gejodeerd bakkerszout is brood een belangrijke bron van jodium in Nederland. Sinds 2009 is de hoeveelheid zout in brood een aantal keer verlaagd in verband met de inspanningen om het productaanbod gezonder te maken. Op verzoek van het ministerie van VWS heeft het RIVM berekend wat het effect van deze verlaging is op de jodiuminname in de Nederlandse bevolking en twee mogelijke risicogroepen.
Mensen die brood zonder gejodeerd (bakkers)zout consumeren, zoals een deel van het biologische brood of het zelfgebakken brood, zijn mogelijk een risicogroep om te weinig jodium binnen te krijgen. Het is onbekend of deze personen via andere voedingsmiddelen hun jodiuminname op peil houden. De huidige gegevens over de Nederlandse voedselconsumptie geven namelijk geen inzicht in de mate waarin mensen brood zonder gejodeerd zout consumeren, en dus ook niet in het voedingspatroon van deze consumenten.
Zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven hebben meer jodium nodig in vergelijking met vrouwen van dezelfde leeftijd. Er is onvoldoende bekend over het voedingspatroon van zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven in Nederland. Gezien de effecten van onvoldoende jodium op het (ongeboren) kind is het van belang om inzicht te krijgen in de jodiumstatus van deze vrouwen en in hun voedingsgewoonten.
.
