https://www.nrc.nl/nieuws/2019/02/05/de ... s-a3652857
Opinie
De pillen zijn gevaarlijk maar de patiënt heeft weinig keus
Medicijnenschandaal
5 februari 2019
Zo’n 930.000 Nederlanders slikken medicijnen die horen tot de groep sartanen, met merknamen als valsartan, irbesartan, losartan, olmesartan en candesartan. Het zijn bloeddrukverlagers die menig huisarts routineus voorschrijft.
Vorig jaar zomer werden patiënten die valsartan gebruiken opgeroepen deze middelen terug te brengen naar de apotheek. De pillen bevatten verhoogde concentraties nitrosaminen, waardoor zij tumoren kunnen veroorzaken.
Uitermate zorgelijk dus, maar veel ruchtbaarheid kreeg die terugroepactie niet. Uit een onderzoek van NRC waarover het afgelopen weekeinde werd gepubliceerd, bleek dat de vervuiling zich niet beperkte tot valsartan. Alle sartanen kunnen kanker veroorzaken. Desondanks worden ze nog gewoon wereldwijd verkocht. De verschillende kankerverwekkende stoffen die de sartanen kunnen bevatten, zijn een chemisch bijproduct, wellicht ontstaan door het hergebruik van oplosmiddelen.
Ondanks inspectierondes zijn er vervuilde medicijnen geproduceerd in fabrieken in China, India en Mexico, lagelonenlanden waar sinds het verlopen van patenten de tabletten uitermate goedkoop worden nagemaakt. Afgelopen zomer schatten de apothekers de risico’s van valsartan dus in als onverantwoord hoog. Op basis van berekeningen van de Wereldgezondheidsorganisatie concludeerden zij dat de veilige norm van kankerverwekkende stoffen met factor tweehonderd werd overschreden. Daarom verzochten de meesten van hen hun cliënten om de valsartan in te komen leveren.
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), die de sartanen dus zes jaar lang doorliet, bagatelliseerde het gevaar door het af te doen als „het extra risico op kanker bij het regelmatig eten van geroosterd vlees”. Dat is een merkwaardige reactie. Het eten van zulk vlees is steevast nadrukkelijk afgeraden als kankerverwekkend. En nu deed datzelfde risico dus ineens dienst om het gevaar van het dagelijks slikken van erkend vervuilde medicijnen weg te wuiven. Bovendien sanctioneert de Inspectie met deze reactie de zorgverzekeraars die niet van zins zijn om alternatieve, duurdere, bloeddrukverlagers te vergoeden. Sartanen zijn goedkoop. Wie geen risico op kanker wil lopen en wil overgaan op andere medicijnen, moet van de verzekeraar bijbetalen.
De farmaceutische industrie zwijgt hardnekkig. Hoe de vervuiling zo lang onopgemerkt heeft kunnen passeren, hoe erg deze precies is en wat eraan wordt gedaan – antwoorden blijven uit en dat is op zijn minst onfatsoenlijk. Wordt het advies van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), dat de Europese medicijnenmarkt bewaakt, overgenomen, dan moeten de medicijnfabrikanten hun sartanen controleren en binnen twee jaar hun productieprocessen aanpassen om vervuiling uit te sluiten. Tot die tijd zullen ze zich moeten houden aan de tijdelijke limieten van de Wereldgezondheidsorganisatie en mogen geen pillen verkocht worden die daar niet aan voldoen. De Europese Commissie doet er goed aan dit advies ogenblikkelijk op te volgen.
Intussen heeft de patiënt weinig keus. Die zal bijbetalen voor veilige medicijnen, althans zolang die te krijgen zijn, want in de Nederlandse apotheken is er sprake van schaarste. En anders kan de patiënt niet anders dan risico op kanker lopen, want een hoge bloeddruk bedreigt bloedvaten, hart, hersenen, ogen en nieren. Die tabletten worden niet voor niets geslikt.
In het Commentaar geeft NRC zijn mening over belangrijke nieuwsfeiten. De commentatoren schrijven deze artikelen in samenspraak met de hoofdredactie.
Mail de redactie
Bewaar in leeslijst