Moe van vermoeidheid – Charlotte Krol (internist-endocrinoloog Amphia Breda)
Moeheid komt veel voor en kan een grote belasting zijn voor je levenskwaliteit.
Bij patiënten die behandeld worden voor een tekort aan schildklierhormoon of bijnierschorshormoon komt vermoeidheid nog vaker voor.
Waar komt moeheid vandaan? Wat kun je eraan doen?
Moeheid: sprake van een ernstige ziekte?
Als internist hoor ik van veel patiënten dat ze moe zijn. Meestal is er gelukkig niets levensbedreigends aan de hand: bij maar een klein deel (1-3%) van alle patiënten die met moeheid naar de huisarts gaan, wordt een levensbedreigende ziekte vastgesteld zoals kanker of een infectie.
Soms komt een andere lichamelijke ziekte aan het licht, bijvoorbeeld bloedarmoede, een hart- of longziekte of een nierziekte.
De oorzaak is ook vaak slaapgebrek (bijvoorbeeld door ademstops in de slaap) of een psychisch probleem zoals overbelasting of een depressie.
Bij tot 70% van de patiënten wordt helemaal geen verklaring gevonden voor de moeheid. Ik merk dat het voor veel patiënten een dubbele boodschap is als er geen onderliggende oorzaak wordt gevonden.
Aan de ene kant zijn ze gerustgesteld: er is geen kanker of een infectie gevonden. Aan de andere kant is er geen pilletje waarmee de moeheid als sneeuw voor de zon verdwijnt. Gelukkig herstelt de moeheid toch vaak alsnog vanzelf binnen een paar maanden.
Maar ik heb al een hormoonziekte: ligt het niet daaraan?
Bij patiënten met tekort aan bijnierschors- of schildklierhormoon komt moeheid vaker voor, ook als ze al medicijnen gebruiken.
Helaas gaan de klachten vaak níet weg na een paar maanden. Regelmatig hebben ze al van artsen te horen gekregen: de bloeduitslagen zijn goed, dus er is niets aan de hand, het zit ‘tussen je oren’.
Soms blijken gelukkig de klachten toch nog te verbeteren na het aanpassen van de medicatie.
En ook al zijn ze zo goed mogelijk ingesteld op tabletten met schildklier- of bijnierhormoon, dan nog kun je klachten houden van hormoontekort.
Je hormoonhuishouding is met een tabletje namelijk niet zo goed afgesteld als wanneer je lichaam zélf de hormonen kan aanmaken.
We weten bijvoorbeeld dat een deel van de patiënten het schildklierhormoon uit het tabletje met levothyroxine niet goed kan omzetten naar het actieve hormoon T3, waardoor je toch hormoontekort hebt, ook al zijn de bloedwaardes goed.
Ook de tabletten met bijnierschorshormoon geven andere bloedspiegels van cortisol dan die bij patiënten bij wie de bijnier goed functioneert, met hogere pieken en diepere dalen.
Bovendien kunnen we wel de hormonen in het bloed meten, en kan het lijken dat de waardes goed zijn, maar zijn de hormoonspiegels in het bloed wel hetzelfde als in je spieren of je hersenen?
Wat is dan de oplossing?
Het is belangrijk dat bij patiënten met moeheid goed wordt gekeken naar de verschillende oorzaken die moeheid kunnen veroorzaken. Hierbij zal je arts met een vraaggesprek en lichamelijk onderzoek nagaan of er aanwijzingen zijn voor een onderliggende ziekte.
Als er aanleiding toe is, wordt ook bloedonderzoek en/of röntgenonderzoek verricht.
Als schildklier- of bijnierpatiënt met de ziekte van Hashimoto , Graves of de ziekte van Addison heb je ook een verhoogde kans op andere auto-immuunziektes die vermoeidheid kunnen veroorzaken, zoals coeliakie (gluten-intolerantie), vitamine B12 tekort of diabetes (suikerziekte).
Hier kan ook met bloedonderzoek naar gekeken worden. Verder is het van belang dat je zo goed mogelijk op hormoonmedicatie wordt ingesteld, waarbij goed wordt gekeken naar de dosis en tijdstip van inname van de medicatie, de bloeduitslagen en je klachtenpatroon.
Soms kunnen kleine veranderingen in je medicatie een groot verschil maken.
Tips voor bezoek aan de arts
Als je naar een arts gaat vanwege moeheid, kun je een aantal dingen doen zodat je arts je nog beter kan helpen.
1.Denk na over wat je met moeheid bedoelt: slaperigheid, uitputting, spierkracht verlies of misschien kortademigheid?
2.Waarom ga je naar de arts: ben je bang voor onderliggende ziekte? Wil je een oplossing of adviezen om je klachten te verbeteren? Geeft dit aan bij je arts, dan kan die met je meedenken.
3.Heb je nog andere klachten? Zo ja, hoe lang al en sinds wanneer? Schrijf ze op en neem je notities mee naar je arts.
4.Hoe goed slaap je? Vraag eens bij bijvoorbeeld je partner na of je onrustig slaapt, snurkt of zelfs een aantal keren even stopt met ademen ‘s nachts.
5.Komen er ziektes in je familie voor? Kanker, diabetes, hart- en vaatziekten? Vraag het na voor je naar de arts gaat.
Tot slot
Als er geen verklaring wordt gevonden voor je moeheid, kijk dan eens goed naar hoe je je leven indeelt. Is de balans wel goed tussen werken, privéleven en uitrusten? Of vraag je te veel van jezelf? Slaap je wel lang genoeg?
Zorg ervoor dat je regelmatig beweegt en sport. In het begin word je daar misschien nog vermoeider van, maar als je conditie verbetert, kan het je klachten helpen verminderen. Word je continu gestoord door Whatsapp- en Facebook berichten, en kijk je ‘s avonds vaak op je telefoon? Zet je telefoon eens wat vaker uit, en zorg ervoor dat je de uren voor dat je gaat slapen niet meer naar het blauwe licht van een scherm kijkt (telefoon of tablet), omdat dit je slaap kan verstoren. Verder kun je overwegen een psycholoog te raadplegen, die je tips kan geven over hoe je kunt omgaan met je klachten en een leuk leven kunt leiden ondanks je moeheid.
Bron: Bijniernet/NVACP
http://www.bijniernet.nl/2016/08/moe-van-vermoeidheid/
Over Bijniernet
Doel van de Stichting BijnierNET is om patiënten, zorgverleners en mantelzorgers elkaar (virtueel) te laten ontmoeten, ervaringen uit te wisselen en de kennis rond de zorg voor bijnierpatiënten – ook bij afnemend zorgaanbod – op een hoog peil te houden, en zo mogelijk op een hoger peil te brengen.
Bijniernet heeft uitgebreid info - ook met visuele infographics - samengesteld met:
oorzaken + incidentie + gevolgen + onderzoek + behandeling over de volgende onderwerpen:
De 6 basisteksten op een rij
•Bijnierschorsinsufficiëntie = 3 vormen van bijnierschorsinsufficiëntie
•Syndroom van Cushing
•Adrenogenitaal syndroom (AGS)
•Primair hyperaldosteronisme
•Feochromocytoom
•Bijnierschorscarcinoom
http://www.bijniernet.nl/bijnieraandoeningen/
Animaties (video's) - hier 2 voorbeelden
Hoe werkt de Hypofyse?
http://www.bijniernet.nl/video/hoe-werkt-de-hypofyse/
Wat is het Hypothalamus-Hypofyse-Bijnier systeem?
http://www.bijniernet.nl/video/wat-is-h ... r-systeem/
Overige animaties (video's):
http://www.bijniernet.nl/videos/
Hypofysehormonen
De hypofysevoorkwab maakt zelf zeven hormonen aan. In de achterkwab liggen twee hormonen opgeslagen die zijn aangemaakt in de hypothalamus. De hypofyse bezit dus negen hormonen, die afgegeven kunnen worden aan het bloed. Alle hormonen hebben een belangrijk effect op andere klieren of organen.
https://www.youtube.com/watch?v=RYWWZAszS4k
Kennisclip pathologie van de hypofyse
Prof. Mooi - afd. pathologie VUmc Amsterdam
https://www.youtube.com/watch?v=WIdSV4_ydxM
.
.