Protocol (factsheet) Schildklier en Zwangerschap 2019 (KNOV)

ineke
Berichten: 484
Lid geworden op: 08 nov 2014, 17:53

Protocol (factsheet) Schildklier en Zwangerschap 2019 (KNOV)

Bericht door ineke »

Dit is het protocol: Schildklier en Zwangerschap - versie 2019 van de KNOV
(Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen)

Schildklier en zwangerschap
Gepubliceerd: 18 juni 2019

Schildklierfunctiestoornissen zijn na diabetes mellitus de meest voorkomende endocriene aandoening bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. De meest bekende schildklierstoornissen zijn hypothyreoïdie en hyperthyreoïdie. Hypothyreoïdie komt voor bij 4-6 per 1.000 zwangeren. Hyperthyreoïdie komt voor bij 1-4 per 1.000 zwangeren.

Factsheet en stroomdiagrammen
In de factsheet 'Schildklier en Zwangerschap' wordt een overzicht gegeven van de fysiologie van de schildklierfunctie bij zwangerschap, schildklierfunctiestoornissen en de invloed op de zwangerschap, baring en post partum periode en overwegingen voor beleid tijdens deze periode. In de bijbehorende stroomdiagrammen worden de per schildklierfunctiestoornis te overwegen beleidsstappen weergegeven.
Factsheet Schildklier en Zwangerschap
Versie 3, april 2019
Auteur: Daphne Leeffers

1.1 Aanleiding
Actuele ontwikkelingen op het gebied van integrale zorg en ontwikkeling van regionale protocollen over
uiteenlopende onderwerpen in de verloskundige zorg, kunnen aanleiding zijn om factsheets op te stellen. Doel
van de factsheets is om verloskundigen een overzicht te geven van de belangrijkste feitelijke gegevens uit
beschikbare nationale en internationale richtlijnen, gegevens uit Perined-database en wetenschappelijke
literatuur over een onderwerp dat ter sprake kan komen binnen een verloskundig samenwerkingsverband
(VSV). De verkregen gegevens zijn in samenwerking met de werkgroep, bestaande uit praktiserende
verloskundigen en docenten/onderzoekers van de verloskunde opleiding tot stand gekomen
. De Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV) heeft de informatie in deze factsheet met grootst
mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. De KNOV heeft haar uiterste best gedaan zorgvuldig deze factsheet te
ontwikkelen maar geeft geen garantie dat de informatie volledig is, en dat alle recente informatie is verwerkt.
De factsheet en bijbehorende Time Task Matrix (TTM) is ontwikkeld voor verloskundigen om te gebruiken als
hulpmiddel ter ondersteuning bij het voeren van overleg met ketenpartners en cliënten over
schildklierfunctiestoornissen in de zwangerschap.

1.2 Inleiding
Schildklierfunctiestoornissen zijn een regelmatig voorkomend onderwerp in de verloskunde praktijk. Na
diabetes mellitus is een schildklierfunctiestoornis de meest voorkomende endocriene aandoening bij vrouwen
in de vruchtbare leeftijd.1 Er zijn een aantal overwegingen die de keuze voor het behandelen van
schildklierfunctiestoornissen in de zwangerschap kunnen beïnvloeden. Voor adviezen in de preconceptiefase
wordt verwezen naar de Preconceptie Indicatie Lijst (PIL).2
In tabel 1 is een lijst met belangrijke afkortingen opgenomen.

Tabel 1. Afkortingen met betrekking tot schildklierproblematiek

1.3 Fysiologie
Maternaal

Foetaal

Figuur 1. Overzicht veranderingen schildklierstoffen maternaal en foetaal13

1.4 Definitie

1.5 Hypothyreoïdie
Definitie

Prevalentie/incidentie

Symptomen en risicofactoren voorkomend bij hypothyreoïdie

Risico’s voor moeder en kind

Tabel 2. Risico’s moeder en kind bij maternale hypothyreoïdie


Screening en diagnostiek
Screening

Bij welke groep zwangeren diagnostiek ter uitsluiting (subklinische) hypothyreoïdie
inzetten en op welk moment

Referentiewaardes


Beleid Hypothyreoïdie
Preconceptie

Zwangerschap

Kraambed en Borstvoeding


1.6 Hyperthyreoïdie
Definitie

Prevalentie en incidentie

Symptomen en risicofactoren voorkomend bij hyperthyreoïdie

Risico’s voor moeder en kind

Screening en diagnostiek
Screening

Bij welke groep zwangeren diagnostiek ter uitsluiting (subklinische) hyperthyreoïdie
inzetten en op welk moment

Referentiewaardes

Beleid
Hyperthyreoïdie

Preconceptie

Zwangerschap

Partus

Borstvoeding en medicatie


1.7 Postpartum Thyreoïditis

Figuur 2 Schematisch verloop postpartum thyreoïditis


1.8 Conclusie
Schildklierfunctiestoornissen komen regelmatig voor in de zwangerschap en het is van belang dat er bij
vrouwen met risicofactoren diagnostiek en zo nodig behandeling wordt ingezet om de obstetrische uitkomsten
te verbeteren.

In tabel 3 staat een samenvatting van screening en verwijs momenten bij hypo- en hyperthyreoïdie.
In het stroomdiagram schildklier en zwangerschap is een ondersteunend schema te vinden voor screening en diagnostiek in de zwangerschap.

Tabel 3 Screening en verwijsmomenten bij afwijkende schilklierfuncties in de zwangerschap



1.9 Overwegingen van belang voor samenwerking eerste en tweede lijn
Voor de juiste afstemming van beleid ten aanzien van schildklierfunctiestoornissen in de zwangerschap is een
goede communicatie tussen de verschillende disciplines van belang. Met name lokale afspraken over de TSH en
fT4 afkapwaardes zijn van belang omdat er geen consensus in de literatuur is.
Streef daarbij naar een zo fysiologische benadering van de veranderende schildklierfunctie in de zwangerschap. Overweeg bij vrouwen
met een milde hyperthyreoïdie, negatieve TSH-antistoffen en waarbij geen schildklier blokkerende medicatie
nodig was of de partus, indien door de zwangere gewenst, onder leiding van de eerste lijn kan plaatsvinden.

Aanbevelingen voor interdisciplinaire besprekingen
1. Maak regionale afspraken om bij vrouwen die recent geïmmigreerd naar Nederland zijn of een
vluchtelingen status hebben, die uit bergachtige gebieden uit met name centraal Afrika, Noord-Azië of
Zuid-Amerika komen, schildklierfuncties te bepalen ter uitsluiting van een hypothyreoïdie.
2. Maak regionale afspraken over afkappunten normaal waarden TSH en T4 die trimester specifiek zijn
en met aandacht voor etnische verschillen.
3. Maak regionale afspraken over het bespreken van zwangere met een hyperthyreoïdie in het MDO.
4. Maak regionale afspraken over vroegtijdige onderkenning van postpartum thryreoïditis.
5. Maak regionale afspraken over het testen van de schildklierfunctie bij een postpartum depressie.


Wat weten we niet
Er is onvoldoende bewijs voor exacte normaalwaarden van TSH en FT4 tijdens de zwangerschap.
Het effect van schildklierfunctiestoornissen op de neonatale cognitieve ontwikkeling is onduidelijk, er zijn
sterke aanwijzingen voor een verband met mindere cognitieve ontwikkeling maar er zijn geen randomized
controlled trials die aantonen dat vroege behandeling leidt tot een verbetering.
Ten slotte, er loopt momenteel de T4 life trial, een Nederlandse studie waarbij wordt onderzocht of er een
indicatie is om vrouwen met herhaalde miskraam in de anamnese en positieve TPO antistoffen te behandelen
met Levothyroxine met de vraag of daarmee het aantal miskramen en vroeggeboorten bij deze groep vrouwen
afneemt. Publicatie van deze studie wordt verwacht in 2020.30 In Engeland loopt een soortgelijk onderzoek, de
TABLET trial. (24)


Werkgroep
De werkgroep die betrokken is bij de ontwikkeling van ondersteunende producten bestaat uit verloskundigen
met een wetenschappelijke opleiding en interesse in richtlijnontwikkeling. In de werkgroep zijn verloskundigen
vertegenwoordigd die werkzaam zijn in de eerste en tweede lijn en bij de opleiding. De werkgroep voor deze
factsheet bestaat uit:
• Marianne Prins, MSc, docent Academie Verloskunde Amsterdam Groningen
• Anke Selles, MSc, eerstelijns verloskundige Den Haag
• Daphne Leeffers, MSc, verloskundige en beleidsmedewerker KNOV
• Robin Peeters, MD, PHD, internist-endocrinoloog EMC, hoofd schildkliercentrum Rotterdam.
• Greta Rijninks, MSc, senior beleidsmedewerker KNOV
• Relinde Walinga, PA klinisch verloskundige Jeroen Bosch Ziekenhuis
• Anne-Marije Wiersma, MSc, eerstelijns verloskundige Winsum


De volledige protocol (factsheet) is te downloaden via deze link:
https://www.knov.nl/serve/file/knov.nl/ ... 2019__.pdf


Stroomdiagram schildklier en zwangerschap – Schildklierproblematiek nu of in het verleden (137 KB)
https://www.knov.nl/serve/file/knov.nl/ ... i_2019.pdf

Stroomdiagram schildklier bij partus, post partum en borstvoeding (133 KB)
https://www.knov.nl/serve/file/knov.nl/ ... i_2019.pdf

.
Plaats reactie