Tips om van overbodige pillen te ontpillen
Geplaatst: 30 jul 2018, 16:17
NRC vandaag
https://www.nrc.nl/nieuws/2018/07/30/we ... l-a1611542
We slikken te veel, hoog tijd om te ontpillen
Medicijnen We slikken steeds meer pillen. Maar pillen zonder bijwerkingen bestaan niet, dus is het beter minder te slikken. Het boek Ontpillen geeft tips.
Wim Köhler
30 juli 2018
Foto Arjen Born
Nederland is massaal aan de pil. Ieder jaar gaan er meer over de toonbank van de apotheker. Nee, niet de anticonceptiepil. Die wordt minder populair. Het gaat om medicijnen tegen brandend maagzuur, hoge bloeddruk, depressie, hoog cholesterol, piepende adem, dikke poep, haperende erecties en diabetes.
Die pillen werken. Maar pillen zonder bijwerkingen bestaan niet. Ieder jaar belanden meer dan 20.000 mensen in het ziekenhuis door medicijncomplicaties die te vermijden waren geweest, staat in het Vervolgrapport Medicatieveiligheid dat begin vorig jaar verscheen. Het gaat vooral om botbreuken, flauwvallen, maag- en darmbloedingen, darmverstopping, nierproblemen en hartfalen. Het aantal ziekenhuisopnamen door medicijngebruik neemt nog steeds toe. Dat komt doordat vooral ouderen veel medicijnen slikken, en het aantal ouderen stijgt. Maar ook doordat nieuwere richtlijnen, waaraan artsen zich horen te houden, steeds meer medicijnen aanbevelen.
Je vraagt je af: kan het niet wat minder met die pillen? Zijn er geen andere manieren om het hart gezond te houden, opgewekt te blijven, een lekkere erectie op te wekken, rustig adem te halen en makkelijk te kunnen poepen?
Ja, dat kan. Veel van die pillen bestrijden de westerse ‘welvaartsziektes’ en die kun je voor zijn, of laten verdwijnen, door gezonder te leven. Minder stilzitten, op gewicht blijven, niet te veel eten. Dat zijn de gebruikelijke gezonde dingen.
Maar er zijn er veel meer – ook onverwachte. Arts en verouderingsdeskundige David van Bodegom schreef er een boek vol mee. Ontpillen heet het. Het kwam in juni uit.
Wat een hamer is voor de timmerman, zijn pillen voor de dokter
Ga lopen in plaats van fietsen. Ga na het eten wandelen. Dat helpt tegen diabetes. Bij incontinentie: hou een plasdagboek bij, train je blaas en je bekkenbodemspieren. En voor mannen met plasklachten: ga zitten bij het plassen en strijk na afloop de plasbuis leeg. Dat verwijdert die paar druppels die anders hinderlijk weglekken en waartegen de dokter anders wel een pilletje wil voorschrijven.
Stoppen met pillen slikken?
Van Bodegom, die werkt bij de Leyden Academy on Vitality and Ageing, geeft voor vijftien aandoeningen ontpillende leefstijladviezen. Meestal gaat het om pillen die door artsen worden voorgeschreven, maar ook de multivitaminepillen krijgen er van langs. Wie de ontpil-adviezen van Van Bodegom opvolgt kan dus stoppen met pillen slikken.
Ho. „Stop nooit zelf met voorgeschreven medicatie, raadpleeg altijd eerst de huisarts”, waarschuwt Van Bodegom een paar keer. Maar hij schrijft ook dat huisartsen en specialisten te weinig doen aan gezondeleefstijladviezen. En voor de begeleiding naar gezond leven ook niet worden betaald. Als pillen slikkende patiënt zit je dan klem. Hoe te beginnen?
Lees ook: Verslaafd aan een pilletje voor het slapen
Een stappenplan geeft Van Bodegom niet in zijn boek. Aan de telefoon zegt hij: „Vraag een dokter om een oplossing en je krijgt een doktersoplossing. Net zoals je een timmerman iets vraagt: die komt met een hamer.”
Wat een hamer is voor de timmerman, zijn pillen voor de dokter. Daarom, zegt Van Bodegom „kun je het best proberen eerst zelf grip te krijgen op je leefstijl.” Daar zijn de ontpillen-tips uit het boek voor.
„En dan”, zegt Van Bodegom „als je weet hoe je maagzuur reageert op kleinere porties en op soorten voedsel. Als je weet hoe je bloeddruk reageert op zout en op bewegen, stap dan naar de huisarts en overleg of het niet wat minder kan met de pillen.”
Maagzuurremmers
Maagzuurremmers (3 miljoen gebruikers) verminderen de zuurproductie in de maag, zodat oprispingen naar de slokdarm wegblijven. Geen pijn meer, geen vieze smaak. Maar maagzuurremmers kunnen bijwerkingen hebben. Mensen die ze slikken hebben driemaal zo veel kans op darminfecties. En 1,5 keer zo veel longontstekingen. Dat komt doordat maagzuur binnenkomende bacteriën doodt.
Ontpillen? Eet kleine porties, verspreid over de dag, adviseert Van Bodegom , om maagzuurtabletten onnodig te maken. Val wat af; maagzuur komt omhoog als een dikke buik druk op de maag zet. Test bij jezelf welk eten zuurbrand geeft en vermijdt dat. Drink veel water en kauw kauwgum. Dat spoelt het maagzuur naar beneden. En tot slot: verhoog het hoofdeinde van het bed, zodat maagzuur ’s nachts niet opwelt.
Repareren wat kapot is
Van Bodegom heeft natuurlijk liever dat het pillenstadium helemaal wordt overgeslagen. Maar daarvoor moet de gezondheidszorg op zijn kop worden gezet: „Dokters zijn heel goed in het repareren van dingen die kapot zijn. Maar een huisarts die goed oplet weet nu al welke van de 40-jarigen in de praktijk over 15 jaar aan de bloeddruk- en cholesterolverlagers moeten. Het gaat om de mensen die met overgewicht op hun kantoorstoel zitten.”
Er zijn maar weinig artsen die daar bij die veertigers over beginnen. De financiële prikkel ontbreekt. „De richtlijnen van de artsen zijn ingericht op risicomanagement,” zegt Van Bodegom. „Pas als de kans om binnen tien jaar een ziekte te krijgen hoog genoeg is, gaat de arts leefstijlverandering en eventueel pillen voorschrijven.”
Bloeddrukverlagers
In Nederland slikken 4 miljoen mensen een bloeddrukverlagende pil. Hoge bloeddruk vergroot de kans op hartaanval en beroerte. Maar niet iedereen met hoge bloeddruk krijgt het aan zijn hart. Uit onderzoek blijkt dat 14 mensen jarenlang een bloeddrukpil moeten slikken om bij één van die 14 een hartaanval of beroerte te voorkomen. De andere 13 hebben, achteraf gezien, alleen last gehad van de eventuele bijwerkingen. Die pillen zijn dus echt alleen voor de toekomstige kans op hartziekte.
Ontpillen? Van acht kilo afvallen, schrijft Van Bodegom in zijn boek, daalt de bloeddruk net zo sterk als van een dagelijkse bloeddrukverlagende pil. Twee uur bewegen per week scheelt een halve pil. Minder alcohol ook nog een halve.
De Nederlandse gezondheidszorg is „niet ingesteld op het bevorderen van gezondheid”, schrijft Van Bodegom in het slothoofdstuk van Ontpillen. „Pas als je na twintig jaar overgewicht, roken of inactiviteit pijn op de borst krijgt, komt de ziekenzorg in actie. De ambulance is er binnen tien minuten.” Van Bodegom vindt dat de medische hulp twintig jaar te laat arriveert.
En zo komt het dat het medicijngebruik in Nederland stijgt vanaf het 40ste levensjaar, vooral na het 65ste. De gemiddelde 75-plusser in Nederland slikt iedere dag vijf verschillende medicijnen. Sommige 75-plussers gebruiken geen pil, andere wel tien. Ouderen die langdurig dagelijks meer dan vijf medicijnen nemen doen aan ‘polyfarmacie’. En als het zover is maken artsen zich daar weer zorgen over.
Lees ook het interview met huisarts Annemarie Schalkwijk: ‘Bij kinderen met overgewicht is er vaak veel meer aan de hand’
De artsenrichtlijnen bevorderen eerst het slikken van medicijnen bij 40-plussers. Maar de Multidisciplinaire Richtlijn Polyfarmacie bij Ouderen probeert daar weer paal en perk aan te stellen. Eerder beginnen met ontpillen en op een andere manier gezond blijven is dus zo gek nog niet.
Laxeermiddelen
Ongeveer 1,2 miljoen mensen slikken laxeermiddelen om de poep dun te houden. Aambeien, darmuitstulpingen, verstoppingen, darmperforatie en mogelijk een buikvliesontsteking zijn de vervelende tot gevaarlijke gevolgen van een langdurige moeizame toiletgang. Die levert vaak harde kleine keutels op. Er is te veel water aan onttrokken doordat ze te lang in de darm hebben gezeten.
Ontpillen? Wat je er zelf aan kunt doen is zeker twee liter water per dag drinken. En veel vezels eten: volkorenbrood, psylliumvezel, fruit en groente. Veel bewegen masseert de darmen en dat helpt ook. En ten slotte: onze makkelijk zittende toiletten zorgen voor een knik in het darmkanaal. Voor de darmuitgang is hurkend poepen beter. Een krukje voor de toiletpot waar je je voeten op passen, zet de darmuitgang vrijwel recht.
David van Bodegom:Ontpillen. Gezonder leven, minder pillen. Atlas Contact, 336 blz, €19,99
https://www.nrc.nl/nieuws/2018/07/30/we ... l-a1611542
We slikken te veel, hoog tijd om te ontpillen
Medicijnen We slikken steeds meer pillen. Maar pillen zonder bijwerkingen bestaan niet, dus is het beter minder te slikken. Het boek Ontpillen geeft tips.
Wim Köhler
30 juli 2018
Foto Arjen Born
Nederland is massaal aan de pil. Ieder jaar gaan er meer over de toonbank van de apotheker. Nee, niet de anticonceptiepil. Die wordt minder populair. Het gaat om medicijnen tegen brandend maagzuur, hoge bloeddruk, depressie, hoog cholesterol, piepende adem, dikke poep, haperende erecties en diabetes.
Die pillen werken. Maar pillen zonder bijwerkingen bestaan niet. Ieder jaar belanden meer dan 20.000 mensen in het ziekenhuis door medicijncomplicaties die te vermijden waren geweest, staat in het Vervolgrapport Medicatieveiligheid dat begin vorig jaar verscheen. Het gaat vooral om botbreuken, flauwvallen, maag- en darmbloedingen, darmverstopping, nierproblemen en hartfalen. Het aantal ziekenhuisopnamen door medicijngebruik neemt nog steeds toe. Dat komt doordat vooral ouderen veel medicijnen slikken, en het aantal ouderen stijgt. Maar ook doordat nieuwere richtlijnen, waaraan artsen zich horen te houden, steeds meer medicijnen aanbevelen.
Je vraagt je af: kan het niet wat minder met die pillen? Zijn er geen andere manieren om het hart gezond te houden, opgewekt te blijven, een lekkere erectie op te wekken, rustig adem te halen en makkelijk te kunnen poepen?
Ja, dat kan. Veel van die pillen bestrijden de westerse ‘welvaartsziektes’ en die kun je voor zijn, of laten verdwijnen, door gezonder te leven. Minder stilzitten, op gewicht blijven, niet te veel eten. Dat zijn de gebruikelijke gezonde dingen.
Maar er zijn er veel meer – ook onverwachte. Arts en verouderingsdeskundige David van Bodegom schreef er een boek vol mee. Ontpillen heet het. Het kwam in juni uit.
Wat een hamer is voor de timmerman, zijn pillen voor de dokter
Ga lopen in plaats van fietsen. Ga na het eten wandelen. Dat helpt tegen diabetes. Bij incontinentie: hou een plasdagboek bij, train je blaas en je bekkenbodemspieren. En voor mannen met plasklachten: ga zitten bij het plassen en strijk na afloop de plasbuis leeg. Dat verwijdert die paar druppels die anders hinderlijk weglekken en waartegen de dokter anders wel een pilletje wil voorschrijven.
Stoppen met pillen slikken?
Van Bodegom, die werkt bij de Leyden Academy on Vitality and Ageing, geeft voor vijftien aandoeningen ontpillende leefstijladviezen. Meestal gaat het om pillen die door artsen worden voorgeschreven, maar ook de multivitaminepillen krijgen er van langs. Wie de ontpil-adviezen van Van Bodegom opvolgt kan dus stoppen met pillen slikken.
Ho. „Stop nooit zelf met voorgeschreven medicatie, raadpleeg altijd eerst de huisarts”, waarschuwt Van Bodegom een paar keer. Maar hij schrijft ook dat huisartsen en specialisten te weinig doen aan gezondeleefstijladviezen. En voor de begeleiding naar gezond leven ook niet worden betaald. Als pillen slikkende patiënt zit je dan klem. Hoe te beginnen?
Lees ook: Verslaafd aan een pilletje voor het slapen
Een stappenplan geeft Van Bodegom niet in zijn boek. Aan de telefoon zegt hij: „Vraag een dokter om een oplossing en je krijgt een doktersoplossing. Net zoals je een timmerman iets vraagt: die komt met een hamer.”
Wat een hamer is voor de timmerman, zijn pillen voor de dokter. Daarom, zegt Van Bodegom „kun je het best proberen eerst zelf grip te krijgen op je leefstijl.” Daar zijn de ontpillen-tips uit het boek voor.
„En dan”, zegt Van Bodegom „als je weet hoe je maagzuur reageert op kleinere porties en op soorten voedsel. Als je weet hoe je bloeddruk reageert op zout en op bewegen, stap dan naar de huisarts en overleg of het niet wat minder kan met de pillen.”
Maagzuurremmers
Maagzuurremmers (3 miljoen gebruikers) verminderen de zuurproductie in de maag, zodat oprispingen naar de slokdarm wegblijven. Geen pijn meer, geen vieze smaak. Maar maagzuurremmers kunnen bijwerkingen hebben. Mensen die ze slikken hebben driemaal zo veel kans op darminfecties. En 1,5 keer zo veel longontstekingen. Dat komt doordat maagzuur binnenkomende bacteriën doodt.
Ontpillen? Eet kleine porties, verspreid over de dag, adviseert Van Bodegom , om maagzuurtabletten onnodig te maken. Val wat af; maagzuur komt omhoog als een dikke buik druk op de maag zet. Test bij jezelf welk eten zuurbrand geeft en vermijdt dat. Drink veel water en kauw kauwgum. Dat spoelt het maagzuur naar beneden. En tot slot: verhoog het hoofdeinde van het bed, zodat maagzuur ’s nachts niet opwelt.
Repareren wat kapot is
Van Bodegom heeft natuurlijk liever dat het pillenstadium helemaal wordt overgeslagen. Maar daarvoor moet de gezondheidszorg op zijn kop worden gezet: „Dokters zijn heel goed in het repareren van dingen die kapot zijn. Maar een huisarts die goed oplet weet nu al welke van de 40-jarigen in de praktijk over 15 jaar aan de bloeddruk- en cholesterolverlagers moeten. Het gaat om de mensen die met overgewicht op hun kantoorstoel zitten.”
Er zijn maar weinig artsen die daar bij die veertigers over beginnen. De financiële prikkel ontbreekt. „De richtlijnen van de artsen zijn ingericht op risicomanagement,” zegt Van Bodegom. „Pas als de kans om binnen tien jaar een ziekte te krijgen hoog genoeg is, gaat de arts leefstijlverandering en eventueel pillen voorschrijven.”
Bloeddrukverlagers
In Nederland slikken 4 miljoen mensen een bloeddrukverlagende pil. Hoge bloeddruk vergroot de kans op hartaanval en beroerte. Maar niet iedereen met hoge bloeddruk krijgt het aan zijn hart. Uit onderzoek blijkt dat 14 mensen jarenlang een bloeddrukpil moeten slikken om bij één van die 14 een hartaanval of beroerte te voorkomen. De andere 13 hebben, achteraf gezien, alleen last gehad van de eventuele bijwerkingen. Die pillen zijn dus echt alleen voor de toekomstige kans op hartziekte.
Ontpillen? Van acht kilo afvallen, schrijft Van Bodegom in zijn boek, daalt de bloeddruk net zo sterk als van een dagelijkse bloeddrukverlagende pil. Twee uur bewegen per week scheelt een halve pil. Minder alcohol ook nog een halve.
De Nederlandse gezondheidszorg is „niet ingesteld op het bevorderen van gezondheid”, schrijft Van Bodegom in het slothoofdstuk van Ontpillen. „Pas als je na twintig jaar overgewicht, roken of inactiviteit pijn op de borst krijgt, komt de ziekenzorg in actie. De ambulance is er binnen tien minuten.” Van Bodegom vindt dat de medische hulp twintig jaar te laat arriveert.
En zo komt het dat het medicijngebruik in Nederland stijgt vanaf het 40ste levensjaar, vooral na het 65ste. De gemiddelde 75-plusser in Nederland slikt iedere dag vijf verschillende medicijnen. Sommige 75-plussers gebruiken geen pil, andere wel tien. Ouderen die langdurig dagelijks meer dan vijf medicijnen nemen doen aan ‘polyfarmacie’. En als het zover is maken artsen zich daar weer zorgen over.
Lees ook het interview met huisarts Annemarie Schalkwijk: ‘Bij kinderen met overgewicht is er vaak veel meer aan de hand’
De artsenrichtlijnen bevorderen eerst het slikken van medicijnen bij 40-plussers. Maar de Multidisciplinaire Richtlijn Polyfarmacie bij Ouderen probeert daar weer paal en perk aan te stellen. Eerder beginnen met ontpillen en op een andere manier gezond blijven is dus zo gek nog niet.
Laxeermiddelen
Ongeveer 1,2 miljoen mensen slikken laxeermiddelen om de poep dun te houden. Aambeien, darmuitstulpingen, verstoppingen, darmperforatie en mogelijk een buikvliesontsteking zijn de vervelende tot gevaarlijke gevolgen van een langdurige moeizame toiletgang. Die levert vaak harde kleine keutels op. Er is te veel water aan onttrokken doordat ze te lang in de darm hebben gezeten.
Ontpillen? Wat je er zelf aan kunt doen is zeker twee liter water per dag drinken. En veel vezels eten: volkorenbrood, psylliumvezel, fruit en groente. Veel bewegen masseert de darmen en dat helpt ook. En ten slotte: onze makkelijk zittende toiletten zorgen voor een knik in het darmkanaal. Voor de darmuitgang is hurkend poepen beter. Een krukje voor de toiletpot waar je je voeten op passen, zet de darmuitgang vrijwel recht.
David van Bodegom:Ontpillen. Gezonder leven, minder pillen. Atlas Contact, 336 blz, €19,99